Huize Kruisvoorde

In de 14e eeuw wordt Kruisvoorde al genoemd als Cruisenfort. Waarschijnlijk gebouwd bij een doorwaadbare plaats door de Fliert. Kruisvoorde moet al in de 16e eeuw een aanzienlijk huis zijn geweest. Het achterste deel dateert waarschijnlijk uit de 16e eeuw. In de 18 e eeuw is de voorvleugel toegevoegd. Het kwam in het bezit van een aantal achtereenvolgende eigenaren, waaronder enkelen schout van het ambt Voorst waren. Ten tijde van de Bataafse republiek stelde de eigenaar een van de vertrekken beschikbaar als gemeentesecretarie. In 1863 werd de familie Citters eigenaar. Zij deden een uitgebreide verbouwing aan het achterste oudste gedeelte van het huis. Hieraan herinnert een gedenksteen met het opschrift: “A. van Citters, 28 maart 1863”, in de achtergevel. In 1878 werd Kruisvoorde verkocht aan de Amsterdammer W.D. Cramer, een van zijn zonen liet er de hoektoren bijbouwen. Door aankoop van gronden waaronder de Basseld, was het een aanzienlijke buitenplaats. Op 12 april 1945 werd de toren beschadigd door een granaat en enkele decennia had de toren van dit voorval een gedenksteen. Na het vertrek van de familie Cramer naar Doorn raakte het landgoed versnipperd. Van 1923 tot 1976 was het huis in het bezit van de familie Wisboom, die haar fortuin vergaarde in de griendteelt. In 1976 werd het goed in twee kavels verkocht waardoor koetshuis en herenhuis gescheiden raakten. De heer J.J. Kamer kocht het huis en liet het restaureren. Er werden regelmatig antiek - en inboedelveilingen gehouden. Sinds 2006 wordt het bewoond door de huidige eigenaren.

Huize Kruisvoorde is een rijksmonument.